عفونت های مهم  در دوران حاملگی

Pregnancy –relevant infections

برخی از بيماريهای عفونی در دوران بارداری ممکن است که برای جنين مخاطره انگيز بوده و سبب سقط جنين ، بيماری کودک و يا نقص خلقت گردند . بر اساس استانداردهای موجود (Disease specific standards) ميتوان عفونتهای مذبور را به 2 گروه تقسيم کرد  .

گروه 1 (غربالگری) :

  • سفليس ( Syphlis)
  • سرخجه (Rubella )
  • عفونت هپاتيت ويروسیB (Hepatitis B virus infection)
  • عفونت HIV
  • عفونت کلاميديا تراخوماتيس (Chlamydia trachomatis infection)

گروه2 ( بنا به نياز ) :

  • سيتومگالی (Cytomegaly)
  • آبله مرغان (Chickenpox, varicella-zoster virus infection)
  • توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis)
  • بيماری پنجم،  اريتم عفونی (Parvo virus B19, Erythema infectiosum)
  • ليستريوز مادر زادی (Connatal listeriosis )
  • کانديدا (Vaginal mycosis)
  • استرپتوکوکهای گروه B
  • عفونتهای مجاری ادرار در دوران  بار داری ( و در افراد سالخورده )
  • ايمنی بر عليه کزاز


    تست های گروه 2 برای غربالگری تعريف نشده اند و معمولا بنا بر نياز و تشخيص پزشک به اجراء گذارده ميشوند . برای کسب اطلاعات بيشتر به بروشورهای اطلاع رسانی مربوطه مراجعه نمائيد .

سفليس ، عفونت با ترپونما پاليدوم

Syphilis (infection with the bacterium Treponema pallidum)

آزمايش خون برای سفليس ( تست غربالگری TPHA ) در شروع حاملگی، بمنظور تشخيص عفونت با  عامل عفونی صورت ميگيرد . چنانچه نتيجه آزمايش مثبت باشد، ميتوان بلافاصله بدرمان آن پرداخت و از سرايت آن به جنين جلوگيری کرد .

بيماری سفليس تحت چهار مراحله (primary, secondary,latency, tertiary) پيش ميرود . اين عفونت معمولا از راه تماس جنسی و با واسطه بافت مخاطی به مادر سرايت کرده و از طريق جفت به جنين منتقل ميگردد . عفونت جنين معمولا پس از ماه چهارم حاملگی صورت ميگيرد . بدون معالجه مادر ، ريسک سقط جنين ، تولد زودرس و بيماری خطير کودک ( هيدروپس جنينی، تجمع آب در جنين) افزايش يافته و ميتواند سبب مرگ کودک گردد .

سرخجه

Rubella

سرخجه معمولا تحت عنوان يک بيماری بی خطر دوران کودکی و غالبا بدون علامت، شناخته شده است . عفونت اوليه در دوران بارداری يک واقعه بيم آور محسوب ميشود ، زيرا ممکن است که موجب نقص های سخت، نظير نقصهای قلب، چشم (کاتاراکت) و ناشنوائی داخلی در کودک گردد .

بطور کلی بايد گفت که آندسته از زنان باردار تحت ريسک قرار دارند که فاقد آنتی باديهای محافظت کننده ميباشند . بنابراين اين مسئله از اهميت خاصی برخوردار است که تست Rubella IgG ELISA در چهار چوب مراقبت های قبل از تولد (antenatal care) انجام شود . چنانچه بر اساس مدارک موجود (مثلا حاملگی قبل و يا واکسيناسيون ) وجود آنتی بادی محرز باشد، انجام اين تست لازم نخواهد بود .

هپاتيتB در زنان بار دار

(Hepatitis B)

تشخيص هپاتيت B با اندازه گيری آنتی ژن (HBs-Ag) در سرم زن حامله شروع ميشود. پس از هفته 32 حاملگی بهتر است که تست حتی المقدور نزديک به زمان وضع حمل انجام شود . در موارديکه بيمار ايمن باشد ( مثلا پس از واکسيناسيون ) اجرای اين تست لازم نخواهد بود .

هدف از غربالگری HBs-Agتشخيص زود هنگام ابتلاء مادر به هپاتيت قبل از وضع حمل است . بدين ترتيب ميتوان کودکان متولد شده از مادران HBs-Ag مثبت را بلافاصله پس از تولد تحت درمان واکسيناسيون فعال/غير فعال و بعبارت ديگر محافظت قرار داد. حدود 50% از نوزادان ممکن است که در حين تولد دچار عفونت با ويروس هپاتيت B شوند . افراديکه مبتلا به هپاتيت مادرزادی هستند تحت ريسک بالاتری از عفونت مزمن ، سيروز و کارسينوم کبد قرار دارند .

مهم ترين پارامترها در تشخيص هپاتيت B و مورد استفاده آنها در زنان حامله بقرار زيرند :

  • آنتی ژنHBs-Ag  در تست غربالگری : تشخيص هپاتيت B در زن حامله
  • Anti-HBc (IgG) : تشخيص فرم مزمن هپاتيت و يا برزيستی از بيماری
  • Anti-HBc (IgM) : تشخيص عفونت تازه
  • HB-virus-DNA : تشخيص شدت عفونت زائی
  • آنتی ژنHbe-Ag : تشخيص شدت عفونت زائی
  • Anti-HBs : تشخيص ايمنی و کنترل واکسيناسيون

    تا زمانی که ويروس HB در بدن فعال است، تشخيص anti-HBs قابل انتظار نيست.

    HB-virus-DNA ، Hbe-Ag و عفونت زائی :

HB-virus-DNA اطلاعات کمّی در رابطه با ميزان عفونت ارائه ميدهد . بعبارت ديگر توسط اين تست ميتوان درجه عفونت زائی را به بهترين وجه مشخص نمود . انجام تست مذکور در عموم موارد HbsAg مثبت لازم است . قابل توجه است که غلظت ويروس يا بار ويروسی با ميزان عفونت نسبت مستقيم دارد . در موارديکه تست HbsAg مثبت است ، بار ويروسی معيار مهمی در انتخاب وضع حمل از راه طبيعی و سزارين محسوب ميشود .

HbeAg

يک تست اضافی در  تعيين درجه عفونت زائی ويروس محسوب ميشود. مثبت بودن HbeAg بمنزله عفونت زائی بالای ويروس ميباشد . وليکن منفی بودن آن به هيچ وجه عفونت زائی ويروس را نفی نميکند . بطور کلی بايد عموم افراد HbsAg مثبت را عفونی بحساب آورد .

مهم ترين پارامترهای تشخيص هپاتيت B در جدول زير آورده شده اند :

هپاتيت BHBsAgAnti-HBc IgMAnti-HBc IgGHBV-DNAHbe-AgAnti-HBs
حاد++    
مزمن+ +   
عفونت زائی   ++ 
هپاتيت در گذشته  +  +
واکسيناسيون     +

عفونت HIV

(human immunodeficiency virus)

تست HIV را بايد عموما در شروع دوران بارداری انجام داد . البته موافقت بيمار برای انجام تست مذبور ضروری است و پزشک معالج در هر مورد مشاوره لازم را به بيمار خواهد داد .

اطلاع از عفونت  HIV در يک زن باردار از اهميت خاصی برخوردار است . تشخيص عفونت اين امکان را فراهم ميسازد که با اتخاذ درمان مناسب، ريسک انتقال عفونت HIV به جنين را تقليل داد . درمان در درجه اول شامل مادر قبل از وضع حمل شده ضمن آنکه استفاده از سزارين، درمان کودک بعد از تولد و جلوگيری از شير دادن توسط مادر نيز مورد بررسی قرار گرفته و تصميم گيری ميشود .

تشخيص کلاميدياها (تراخم )

عفونت دستگاه تناسلی زن با عامل تراخم (chlamydia trachomatis) يکی از شايعترين عفونتها در سطح جهان است که از طريق تماس جنسی انتقال پيدا ميکند . اين عفونت اغلب بدون علائم بالينی است .

نتيجه اين امر درد مزمن در ناحيه زير شکم، ناباروری و يا حاملگی خارج از رحم ميباشد . نوزادان اين گروه از زنان ممکن است که گرفتار التهاب ملتحمه چشم و پنومونی شوند . بعلاوه ريسک پاره شدن زود رس کيسه و تولد نوزاد نارس افزايش پيدا ميکند .

پيشنهاد مراجع علمی مبنی بر اين است که تشخيص مولد تراخم توسط يک تست غربلگری در عموم زنان باردار انجام شود . در حال حاضر انجام اين تست به روش PCR به بهترين وجه و با استفاده از ادرار در لوله های استريل يکبار مصرف قابل انجام است .

مراجع :

1-Labor und Diagnose

2-AusgewählteThemen für Gynäkologen labor Limbach germany .

3-Infectious diseases in pregnancy, screening programme Uk national screening committee 2010